Η «δύσκολη» ίσως ώρα του ύπνου καταφθάνει με πολλούς γονείς να αντιμετωπίζουν αρκετά συχνά το δίλημμα: «Πόσος χρόνος μπροστά στην οθόνη είναι αρκετός για το παιδί μου;» Θέλουμε να χαλαρώσουν, να διασκεδάσουν, αλλά ταυτόχρονα ξέρουμε πόσο σημαντικός είναι ο ύπνος για την ανάπτυξή τους.
Νέα έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο Jama Pediatrics δείχνει ότι ο χρόνος μπροστά από οθόνες μπορεί να έχει πολύ μεγαλύτερες συνέπειες από ό,τι πιστεύαμε και σε τομείς της καθημερινότητας που μπορεί να μην είχαμε σκεφτεί, όπως η βραδινή ρουτίνα.
Φαίνεται λοιπόν, ότι η έκθεση αυτή δεν επηρεάζει μόνο τη διάθεσή τους ή τις κοινωνικές τους δεξιότητες, αλλά και τον τρόπο που ο εγκέφαλός τους αναπτύσσεται.
Διαβάστε επίσης: Το TikTok και τα trends που επηρεάζουν τα παιδιά: Τι πρέπει να γνωρίζουμε
Ύπνος, screen time και ψυχική υγεία: Πώς συνδέονται;
Η μελέτη Adolescent Brain Cognitive Development (ABCD), τη μεγαλύτερη μακροχρόνια μελέτη για την ανάπτυξη του εγκεφάλου στις ΗΠΑ, προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με τη σύνδεση μεταξύ του χρόνου που περνάνε τα παιδιά σε μια οθόνης, του ύπνου και της ψυχικής υγείας των παιδιών.
Η έρευνα έδειξε ότι ο χρόνος που περνούν τα παιδιά μπροστά σε οθόνες κατά την παιδική ηλικία μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τον ύπνο τους, με αποτέλεσμα το παιδί να κοιμάται λιγότερο. Αυτό, με τη σειρά του, συνδέεται με αλλαγές στη δομή του εγκεφάλου και αυξημένα συμπτώματα κατάθλιψης στην εφηβεία.
Πώς ο ύπνος επηρεάζει την ανάπτυξη του εγκεφάλου;
Αν αναρωτιέστε γιατί είναι τόσο σημαντικός ο ύπνος, η επιστήμη μας δίνει την απάντηση. Κατά τη διάρκεια του ύπνου, ειδικά στην εφηβεία, ο εγκέφαλος είναι «ενεργός», κάνοντας σημαντικές διεργασίες όπως την ενίσχυση της μνήμης, την ισορροπία των ορμονών που ρυθμίζουν τη διάθεση και τη βελτίωση των συνδέσεων μεταξύ των διάφορων περιοχών του εγκεφάλου.
Το πιο σημαντικό είναι ότι μια ουσία του εγκεφάλου, η οποία είναι το δίκτυο επικοινωνίας που συνδέει τις περιοχές του εγκεφάλου που ρυθμίζουν τα συναισθήματα και τον αυτοέλεγχο, διαμορφώνεται κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Η έλλειψη ύπνου μπορεί να οδηγήσει σε αποδιοργάνωση αυτής της ουσίας, καθιστώντας πιο δύσκολη τη ρύθμιση των συναισθημάτων και αυξάνοντας τον κίνδυνο κατάθλιψης. 
Γιατί μπορεί να διαταραχθεί η σχέση του παιδιού με τον ύπνο μελλοντικά;
Επιπλέον, η μελέτη έδειξε ότι ο περισσότερος χρόνος οθόνης στην παιδική ηλικία συνδέεται με λιγότερο ύπνο αργότερα. Αυτή η έλλειψη ύπνου μπορεί να δημιουργήσει αλλαγές στη δομή του εγκεφάλου, οι οποίες συνδέονται με αυξημένα συμπτώματα κατάθλιψης στην εφηβεία.
Αυτό σημαίνει ότι η διαχείριση του χρόνου οθόνης κατά τη διάρκεια των παιδικών χρόνων μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στη συναισθηματική υγεία των παιδιών.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Είναι δύσκολο να διαχειριστείτε τον χρόνο οθόνης, ειδικά όταν τα παιδιά φαίνεται να είναι συνεχώς συνδεδεμένα με την τεχνολογία. Ωστόσο, μικρές αλλαγές στις καθημερινές τους συνήθειες μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά στην ποιότητα του ύπνου τους και, τελικά, στην ψυχική τους υγεία.
- Θέστε μια σταθερή ώρα περιορισμού οθόνης: Ορίστε ένα χρονικό όριο για τη χρήση οθόνης, ιδανικά τουλάχιστον 30–60 λεπτά πριν τον ύπνο. Αυτό βοηθά στην αύξηση της μελατονίνης, της ορμόνης που προάγει τον ύπνο, και διευκολύνει την ηρεμία πριν την ώρα του ύπνου.
- Αφαιρέστε τις συσκευές από το υπνοδωμάτιο: Μην αφήνετε κινητά, tablet ή τηλεοράσεις στο υπνοδωμάτιο. Αυτό μειώνει τη χρήση τους αργά το βράδυ και βοηθά στη βελτίωση της ποιότητας του ύπνου.
- Δημιουργήστε μια ρουτίνα χαλάρωσης πριν τον ύπνο: Αντικαταστήστε τον χρόνο οθόνης με ήρεμες δραστηριότητες πριν τον ύπνο. Το διάβασμα, η ζωγραφική, η μουσική ή απλώς μια συζήτηση μπορούν να βοηθήσουν τον εγκέφαλο να προετοιμαστεί για τον ύπνο.
- Να είστε ευέλικτοι: Δεν χρειάζεται να είστε αυστηροί με τον χρόνο οθόνης. Η συνέπεια και μια σταθερή ρουτίνα είναι το κλειδί. Μερικές φορές, οι εξαιρέσεις είναι αποδεκτές. Το πιο σημαντικό είναι να διατηρείτε μια ισχυρή γενική ρουτίνα.
- Γίνετε παράδειγμα: Τα παιδιά παρατηρούν και μιμούνται τους γονείς τους. Προσπαθήστε να αποσυνδεθείτε και εσείς από τις οθόνες το βράδυ, δείχνοντας στα παιδιά σας τη σημασία του χρόνου χωρίς τεχνολογία.
Η προτεραιότητα στον ύπνο είναι πολύτιμη για την υγιή ανάπτυξη του παιδιού σας. Δεν χρειάζεται να απαγορεύσετε εντελώς τις οθόνες, αλλά μικρές, καθημερινές αλλαγές μπορούν να κάνουν σημαντική διαφορά στην ψυχική τους υγεία και την ευημερία τους στο μέλλον.